1.1.1 Kullandıkları Fon Toplama Yöntemleri
Bütün şirketlerde bilançonun pasif tarafındaki ana kalemler özkaynaklar ve yabancı kaynaklardan oluşmaktadır. Özkaynaklar işletme ortakları tarafından sermaye olarak verilen fonlar ya da dağıtılmayan kar ve benzeri olup sermaye sahiplerine ait kaynakları ifade eder. Ancak finans kurumlarında ve özellikle bankalarda diğer işletmelerden daha farklı olarak özkaynaklar kaleminin toplam kaynaklar içindeki payı çok yüksek değildir. Bunu şu şekilde okumak daha doğru olacaktır. Bankalarda kaynakların önemli bir kısmı yabancı kaynaklardan oluşmaktadır. Çünkü sistem bunun üzerine kuruludur. Banka ya da katılım bankası halktan ya da tüzel kişiliklerden topladığı fonları krediye dönüştürmektedir. Toplanan bu fonlar da doğal olarak yabancı kaynaklardır. Dolayısıyla bir bankanın büyümesi mümkün olduğunca çok kredi verebilmesi için mümkün olduğunca çok fon toplayabilmesine bağlıdır. Mevduat bankalarında fon toplama işi çoğunlukla faiz vaadi ile gerçekleşmektedir. Ancak katılım bankları önceden tanımlı bir getiri anlamına gelecek faiz vaadinde bulunamazlar. Katılım Bankaları başlıca aşağıdaki üç şekilde fon toplamaktadırlar. Bunların dışında Altın ya da diğer kıymetli madenlere dayalı hesaplar vb. yatırım hesaplarından da bahsedilebilir.
1.1.1.1 Cari Hesap
Cari hesaplar istenildiği anda kısmen veya tamamen her an geri çekilebilme özelliği taşıyan, karşılığında herhangi bir faiz veya kâr ödenmeyen gerçek veya tüzel kişilere ait olan fonlardır. Bu hesaplar faizli bankalardaki vadesiz hesapların bir benzeridir. Hesap sahipleri carî hesap açmakla paralarını çalınma, kaybolma vb. tehlikelere karşı koruma sıkıntısından kurtularak onları güvenli bir yerde saklama imkânı elde ederler. Bankanın sağlayacağı ticarî çek kullandırma, havale, çek ve senet tahsili gibi hizmetlerden yararlanırlar. Bu hesaplar yoluyla ticari hayatın ve günlük hayatın gerekleri doğrultusunda ödeme ve benzeri diğer hizmetler yürütülür. Dolayısıyla çoğu zaman hareketli olan bu hesaplar getiri sağlamaya ve vaadine uygun hesaplar değildirler. Ancak bankalar bu hesaplarda tutulan ortalama meblağları tespit ederek gerekli rezervleri ayırdıktan sonra bu kaynakları özkaynak benzeri kullanabilirler.
1.1.1.2 Katılma Hesapları
Katılma hesapları faizsiz bankaların kâr/zarara katılma hesabı akdi karşılığında Türk Lirası veya döviz cinsinden yatırılan fonların kullanılmasından doğacak kâr/ zarara katılma sonucunu doğuran gerçek ve tüzel kişilerce yatırılan fonlardır. Faizsiz bankalar hesap sahibine kâr/zarar durumuna göre birim hesap değerine denk gelen bakiyeyi öder. Faizsiz bankalardan alacaklı olan şahısların, bu hesaplarda biriken fonlar üzerinde herhangi bir talep hakkı yoktur . (Akın 1986, 288-289)
Katılım hesabı sahiplerinin yatırdığı fonlar vadelerine ve yatırma tarihlerine göre çeşitli kriterler ele alınmak suretiyle oluşturulan havuzlardan kullandırılan fonlardan elde edilen getirilerden meydana gelene kayıplar düşüldükten sonra kalan kazançlar hesap sahiplerine dağıtılmaktadır. Bu kazançların dağıtımında katılım bankasının da bu kazanç üzerinden aldığı çeşitli oranlarda yönetim payı bulunmaktadır.
1.1.1.3 Özel Fon Havuzları
Katılım Bankaları, Kanunun 60’ıncı maddesi yedinci fıkrası uyarınca Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nca tespit edilen vade ve türlerine bağlı kalmaksızın önceden belirlenmiş projelerin veya diğer yatırımların finansmanında kullanılmak üzere müstakil hesaplarda fon toplamak suretiyle vadesi üç aydan daha az olmayan özel fon havuzları oluşturabilir. Bu şekilde toplanan fonlara ait katılma hesapları, vadeleri itibariyle ve diğer hesaplardan bağımsız olarak ayrı hesaplarda işletilir ve toplanan fonlardan diğer vade gruplarına aktarma yapılamaz. Özel fon havuzları ile ilgili olarak, oluşturulmasını ve tasfiyesini izleyen on beş gün içinde Kuruma bilgi verilir. Finansman süresinin sonunda özel fon havuzları tasfiye edilir. (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu madde 7 2006)